Vasim gebouw Nijmegen
De ontwikkelingen rond het Vrijheidsmuseum (voorheen Wereldoorlog II Museum) beginnen soapachtige vormen aan te nemen.
Wat is er aan de hand?
Een paar jaar geleden werd voor het eerst het idee geopperd om centraal in Gelderland een museum in te richten waarin het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in al zijn compleetheid zou worden verteld. Aan de basis van dit idee stonden o.a. de drie oorlogsmusea in de omgeving, namelijk het Airborne Museum in Oosterbeek, het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek en het Nationaal Oorlogsmuseum In Overloon (Brabant). Allemaal enthousiast over het idee van één centraal museum als portaal voor de drie andere musea die dan als zogenaamde site musea aan het centrale museum zouden worden gekoppeld.
Voorwaarde was dat het nieuwe museum geen bezoekers bij de drie andere zou mogen wegtrekken, maar dat de juridische eenheid die zou ontstaan niet alleen de risico’s zou spreiden, maar ook versterkend op elkaar zou werken, een zogenaamde win-win situatie.
Maar na het bekend worden van het beleidsplan (businessplan met een mooi Engels woord) bleek al gauw dat er voor de drie site musea eigenlijk geen plaats was. Zo waren ze bijvoorbeeld niet meer welkom in het bestuur van de stichting die het plan verder zou moeten ontwikkelen en uitvoeren.
Hoezo samenwerken? Het duurde dan ook niet lang of twee van de drie haakten af. Het museum in Overloon en het Airborne Museum in Oosterbeek gingen hun eigen weg, op eigen kracht. Alleen Groesbeek bleef over. Ondertussen ging men gewoon verder met de ontwikkeling van de plannen.
De locatie was snel gevonden: het leegstaande Vasimgebouw in Nijmegen (waar de gemeente Nijmegen mee in haar maag zat), gelegen aan de voet van de onlangs geopende Waalbrug “De Oversteek”.
Echter… alleen de stichtingskosten van het museum bedroegen al bijna 30 miljoen euro. Om daarin te voorzien zouden de gemeente Nijmegen en het Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranen, ieder 6 miljoen euro bijdragen. Nijmegen stelde het Vasimgebouw (6 miljoen waard volgens Nijmegen) voor één euro ter beschikking en de Provincie werd geacht ook ongeveer 6 miljoen op tafel te leggen, inmiddels uitgegroeid tot 7,2 miljoen. Het overblijvende deel zou door middel van fondsenwerving moeten worden opgebracht. En dan was er ook nog eens geen rekening gehouden met de huidige Cultuurspinnerij, een verzameling creatieve bedrijfjes die (tijdelijk) onderdak hadden gevonden in het Vasimgebouw en waarvoor nu ander onderdak zou moeten worden gevonden.
Dat was de Staten van Gelderland echter allemaal veel te gortig. Er kwam veel kritiek op de plannen in de Statenvergadering die aan het Vrijheidsmuseum was gewijd.
50PLUS tegen realisatie Vrijheidsmuseum
50PLUS verklaarde bij monde van fractievoorzitter Mulder tegen de plannen te zijn. Veel te onzeker en niet realistisch in deze tijd van bezuinigingen.
Besloten werd om eerst een second opinion te laten uitvoeren.
Die is inmiddels uitgevoerd en liet een vrij negatief beeld met betrekking tot de haalbaarheid van de plannen zien. Ook werd een nieuw, veel uitgebreider (en aantrekkelijker) plan gepresenteerd.
De 50PLUS Fractie had inmiddels als enige fractie contact opgenomen met de directies van de drie (site) musea. Met de directie van het museum in Overloon en Groesbeek werd uitvoerig overlegd. Daaruit kwam naar voren dat Overloon zijn eigen weg zou gaan en het nieuwe museum als een concurrent beschouwde. Samenwerking in de toekomst was dus uitgesloten. De directie van Groesbeek deelde mee dat er een samenwerkingsovereenkomst met het nieuwe museum zou worden gesloten, waarin 60% van de collectie van Groesbeek over zou gaan naar Nijmegen en Groesbeek zou worden afgeslankt tot een museum waar alleen Market Garden en het Rheinland Offensief zouden worden herdacht. Belangrijke voorwaarde voor de overeenkomst was renovatie (gedeeltelijke nieuwbouw) van het museum á raison van 5 miljoen euro. Met eigen ogen heeft de fractie kunnen zien dat die renovatie hard nodig is. Het museum is op dit moment ondergebracht in een aantal grote containers die de organisatie destijds voor een prikkie had overgenomen van de Deltawerken in Zeeland. Daar zitten ze nog steeds in.
Kort geleden werd de kwestie weer in één van de Statencommissies behandeld. Duidelijk werd dat behalve dat er een groot tekort op het benodigde investeringsbedrag bestaat, er ook nog eens geen rekening was gehouden met de toezegging aan het museum van Groesbeek om 5 miljoen euro voor de renovatie te reserveren. “Dan krijgen ze ook de collectie niet“, deelde Groesbeek vervolgens bij monde van de burgemeester van Groesbeek, Harry Kereweer (oud-Gedeputeerde) mee. Daarmee de basis onder het nieuwe museum wegslaand.
Mulder hield de Commissie voor dat er ook met betrekking tot de exploitatie grote tekorten zouden gaan ontstaan. Een beoogd bezoekersaantal van 200.000 per jaar is veel te optimistisch. “Vorig jaar bedroegen de bezoekersaantallen voor alle drie de oorlogsmusea in de regio in totaal 235.000 personen. Zonder verlies aan bezoekers zouden die aantallen dan voor de regio moeten oplopen tot ruim 430.000 per jaar. Onmogelijk”, aldus Mulder.
Hij toonde verder aan dat ook het benodigde personeel (18 fte) veel te laag was ingeschat. Bij een bezoekersaantal van 200.000 hoort tenminste een personeelsbestand van 35 fte en dat is nog aan de lage kant. Dat betekent dat de jaarlijkse exploitatiekosten met 500.000 tot 800.000 euro toenemen op een nu al bestaand exploitatietekort van zo’n 300.000 euro. “Onbegaanbare weg, hoe verleidelijk ook”, zei Mulder.
Besloten werd om het stichtingsbestuur de tijd te gunnen meer aan fondsenwerving te doen en een definitief besluit nog even uit te stellen. Maar de kans dat het Vrijheidsmuseum in Nijmegen er echt komt wordt steeds kleiner.
Roelof Mulder,
Fractievoorzitter 50PLUS Gelderland
Kerk Avezaath, 24 oktober 2014
